Kiedy sąd nie uwzględni zarzutu przedawnienia roszczenia
Tak jak wspomniałem w poprzednim poście, projekt Ministerstwa Sprawiedliwości wprowadzający kilka zmian, o których mogliście przeczytać tutaj, tutaj i jeszcze tutaj. Wprowadził po stronie Sądu możliwość na nieuwzględnienie przedawnienia roszczenia w wyjątkowych okolicznościach.
I tak w projekcie określono następujące przesłanki, które Sąd powinien wziąć pod uwagę:
- Długość terminu przedawnienia,
- Długość okresu od upływu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia
- Charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego,
- Wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.
Ponadto projektodawca sugeruje, że Sąd winien będzie wziąć pod uwagę: sytuację osobistą i majątkową stron, wykształcenie, wykonywaną działalność lub zawód, słuszne interesy obu stron, a także wyjątkowość danego przypadku.
O ile większość z kryteriów jest klarownie określona, o tyle dwa ostatnie wprowadzają w pewne zakłopotanie.
Słuszne interesy obu stron.
To nic innego jak znane zasady współżycia społecznego. Projektodawca sugerując się wyrokiem SA w Poznaniu (I ACa 499/10, LEX nr 756613) wskazuje, że interesy obu stron powinno się utrzymać w granicach zasługujących na ochronę w odniesieniu do właściwych stosunków między nimi. Dodatkowo w uzasadnieniu projektu, możemy przeczytać iż autorzy projektu sugerują składom orzekającym do odwoływania się do orzecznictwa i poglądów, które ukształtowały się w doktrynie na temat stosowania względów słuszności.
Wartym zaznaczenia jest tutaj fakt, iż regulacja ta będzie przepisem szczególnym względem omawianego w poprzednim poście przedawnienia z mocy prawa. W związku z tym, jak podkreśla projektodawca, jeżeli będą tego wymagały względy słuszności sąd będzie zobowiązany do wzięcia pod uwagę racji moralnych i nieuwzględnienia przedawnienia roszczenia.
Wyjątkowość danego przypadku.
Tutaj niestety autorzy projektu nie przybliżyli dokładnie co mieli na myśli. Wprowadzenie przesłanki, która dosłownie brzmi: „Istnienie wyjątkowości (nadzwyczajności, nietypowości) danego przypadku”, zdaje się ma na celu po prostu ograniczenie stosowania regulacji w praktyce. Być może właściwym będzie tutaj odwołanie się do orzecznictwa dotyczącego art. 3571 KC dotyczącego klauzuli rebus sic stantibus i odpowiedniego interpretowania nadzwyczajnych okoliczności.
Jednak by mieć stu procentową pewność będziemy musieli poczekać albo na orzecznictwo doprecyzowanie wyżej przytoczonej przesłanki przez autorów projektu.
